Schronisko Koło Bzowa IV

Współrzędne: 50.47862, 19.52971
Położenie: Rzędowa Skała, Bzów gm. Zawiercie-gmina miejska
Ekspozycja otworu: NW
Długość: 28m
Głębokość: 0m
Przewyższenie: 7m
Rodzaj: Obiekt poziomy
Aktulizacja: 02.10.2024

Lokalizacja: Około 1000 m na północny-wschód od centrum miejscowości Bzów, wśród pól uprawnych stoi samotna skała zwana Rzędową Skałą. 150 m na południe od niej biegnie asfaltowa droga z Bzowa do Karlina. Opisywana jaskinia leży u podnóża ściany skalnej na południowo-wschodnim zboczu wzniesienia. W otworze schroniska leży wielki głaz, ograniczając nieco dostęp do wnętrza. Otwór teren, wychodzący na strome zbocze, niegdyś doskonale widoczny z drogi Bzów-Karlin, w tej chwili jest zasłonięty koroną drzewa wyrastającego bezpośrednio w otworze.

Opis: Schronisko to wysoka szczelina o soczewkowatym kształcie wyraźnie zarysowanymi na obydwu ścianach rynnami bocznymi. Przy czym rynna na prawej (północnej) ścianie jest wyraźnie głębsza. W końcowej części schroniska leży wielki głaz, który można ominąć górą dochodząc do zasklepiającej się szczeliny korytarza lub dołem dochodząc do zacisku Z I/II. Po jego przejściu można się wczołgać do kontynuacji korytarza wejściowego z tą różnicą, że porusza się na poziomie rynien bocznych. Dolna część szczeliny wypełniona jest namuliskiem. Korytarz kontynuuje się jeszcze przez ok. 6m dalsza część jest niedostępna z powodu dużej ilości osadów. Po drodze są dwa prostopadłe odejścia w prawo. Pierwsze w postaci pochyłej mytej rury. Drugie - szczeliny z dodatkowym odgałęzieniem. Obydwie odnogi kontynuują się na kilka metrów ale są zbyt ciasne.
Namulisko na całej długości jest gliniaste z wystającymi gdzieniegdzie pojedynczymi kamieniami. Jak pisze K. Kowalski namulisko było rozkopywanie. Na powierzchni dna można dostrzec dużą ilość suchej trawy świadczącej o częstych odwiedzinach zwierząt szukających nory dla siebie (zapewne pojawiają się tu w zimie kiedy ruch turystyczny zanika). W schronisku panuje podwyższona wilgotność ale trudno w tym przypadku mówić o odrębnym mikroklimacie. Na ścianach można zauważyć pająki z rodzaju Meta i pojedyncze muchówki. Na ścianach zachowały się resztki nacieków kalcytowych i z mleka wapiennego. Na ścianach są również widoczne resztki scementowanych osadów jaskiniowych o jaskrawych barwach, prawdopodobnie wieku trzeciorzędowego. W miejscach gdzie ściany nie są pokryte naciekami można zaobserwować niewielkie jamki wirowe. Rozproszone światło sięga daleko w głąb korytarza wejściowego, i dlatego na ścianach intensywnie rozwijają się glony i porosty. Historia eksploracji: Schronisko znane od bardzo dawna. K. Kowalski pisze, że było eksploatowane przez poszukiwaczy kalcytu. Obserwacje autora świadczą, że jest bardzo często odwiedzane. Partie za zaciskiem do 2024r. nie były znane.
Historia dokumentacji: Schronisko po raz pierwszy opisuje K. Kowalski podając również plan obiektu i nadając mu numer 409. W 1986 r. Szelerewicz i Górny wymieniają schronisko, podając jego przybliżoną lokalizację i nadając mu numer IV.B.54. Pomiary do zacisku wykonali w czerwcu 2010 r. Adam i Krystyna Polonius. Korytarze za zaciskiem zostały skartowane w październiku 2024 przez M. Zajączkowskiego. Plan opracował A. Polonius.

Zagrożenia: Brak